Thanh Tuyền tên thật là Phạm Như Mai, sinh ngày 29 tháng 10 năm 1949, là ca sĩ nhạc vàng, nhạc quê hương Việt Nam và còn là ca sĩ hải ngoại. Chị lớn lên tại thành phố sương mù đến năm 17 tuổi mới về sống ở Sài Gòn, theo học tiếp tại trường Lê Văn Duyệt đến hết lớp 12.
Có khiếu về ca nhạc từ khi còn nhỏ, được sự chỉ dẫn căn bản về nhạc lý của người cậu và qua một số giờ học nhạc ở trường, Thanh Tuyền đã tích cực tham gia nhiều buổi văn nghệ do nhà trường tổ chức. Cũng chính vì vậy mà khi mới được hơn 10 tuổi – với ước vọng trở thành ca sĩ – Thanh Tuyền đã được mọi người gọi là “thần đồng”, sau khi đi dự thi giải “Thần Đồng” của Đà Lạt vào năm 59.
Và cô bé Như Mai đã chiếm được hàng đầu với nhạc phẩm: “Nắng Đẹp Miền Nam”. Từ đó giấc mộng ca sĩ nơi Thanh Tuyền càng lớn mạnh. Chị cho biết chị đã gặp được rất nhiều may mắn vì chỉ 3 tháng sau, vào mùa Hè 64, sau khi về đến Sài Gòn là tên tuổi chị đã được biết đến. Hãng đĩa nhạc Continental của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đã mời chị ký giao kèo độc quyền ngay sau khi chân ướt chân ráo từ Đà Lạt về. Chính nhạc sĩ Mạnh Phát có dịp được nghe chị hát ở Hội trường Hòa Bình Đà Lạt và ông đã chú ý ngay, sau này đã giới thiệu chị với nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông.
Từ mùa hè năm 1964 cho đến đầu năm 1965, tên tuổi Thanh Tuyền nổi lên trên các đài phát thanh của Việt Nam Cộng Hòa, một phần do giọng hát thiên phú, một phần do giám đốc hãng dĩa Continental là nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đã dồn mọi nỗ lực trong việc lăng xê dòng suối trong của Đà Lạt này trên báo chí cũng như trên đài phát thanh, nên từ thành thị đến thôn quê, đâu đâu người ta cũng nhắc nhở tới tên Thanh Tuyền nhưng rất ít được nhìn thấy tận mắt.[1] Cô góp mặt lần đầu tiên trong một chương trình nhạc của nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương trên đài truyền hình và liên tục trong nhiều chương trình khác. Lúc đó khán thính giả mới biết đến hình ảnh của Thanh Tuyền.
Tuy sớm nổi tiếng, nhưng Thanh Tuyền tự nhận biết tiếng hát của mình vào khoảng giữa thập niên 60 hãy còn non nớt. Năm sau, tức 1966, khi chị về cộng tác với hãng đĩa Asia (tức Sóng Nhạc) qua sự giới thiệu của bố nuôi là Mạnh Phát thì Thanh Tuyền mới thật sự “chín” với “Đà Lạt Hoàng Hôn” và “Nỗi Buồn Hoa Phượng”. Năm 19 tuổi, Thanh Tuyền mới bắt đầu vào hát tại các vũ trường. Đầu tiên là vũ trường Tự Do của ông Ngô Văn Cường. Sau đó một thời gian, chị sang cộng tác với chương trình Hoàng Thi Thơ tại vũ trường Maxim’s.
Từ năm 1967 – 1968 Thanh Tuyền hát song ca cùng ca sĩ Chế Linh rất thành công đã trở thành một hiện tượng được nhắc đến nhiều nhất vào thời gian đó và cho đến ngày nay vẫn được mọi người ngưỡng mộ. Hiện tượng này cũng được tạo dựng nên bởi nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông vào thời kỳ Chế Linh đang cộng tác với hãng đĩa Continemtal của ông. Đĩa nhạc đầu tiên trong đó có nhạc phẩm “Hái trộm hoa rừng” của Trương Hoàng Xuân được tung ra thị trường và trở thành “ăn khách” một cách không ngờ. Những hãng đĩa khác sau đó đã tiếp tục khai thác để mời Thanh Tuyền-Chế Linh hát cặp.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Thanh Tuyền ở lại Việt Nam và tiếp tục sinh hoạt văn nghệ với Đoàn kịch nói Kim Cương. Năm 1978, Thanh Tuyền cùng gia đình di cư đến Hoa Kỳ và định cư ở Washington rồi đến Houston, Texas. Trước khi bị chính quyền Việt Nam hiện tại ngưng cấp phép biểu diễn, bà đã từng nhiều lần về Việt Nam làm từ thiện, và tổ chức liveshow biểu diễn. Liveshow vào ngày “tận thế” 21 tháng 12 năm 2012 chính là liveshow cuối cùng mà Thanh Tuyền biểu diễn tại Việt Nam. Bởi ngày đầu năm sau, vào ngày 30-1-2013, Thanh Tuyền bị ngưng cấp phép biểu diễn ở Việt Nam.
Thanh Tuyền có tất cả 4 người con đều thích âm nhạc, trong số đó chỉ có Shayla theo nghiệp của mẹ. Con trai cả của chị hiện đang phục vụ trong binh chủng Không Quân Hoa Kỳ và đã thành hôn với nữ nghệ sĩ nổi tiếng Ngọc Huyền từ vài năm nay. Còn người chị kế Shayla hiện đang hành nghề dược sĩ. Trong khi người con trai út năm nay 26 tuổi đang theo học bác sĩ chuyên khoa mắt.
Trải qua gần 45 năm đi hát, giọng hát của Thanh Tuyền hiện nay tại hải ngoại vẫn như một dòng suối trong ngọt ngào của Đà Lạt ngày nào đối với những người yêu nhạc.Hiện nay, Thanh Tuyền vẫn là ca sĩ đắt show nhất nhì trong dòng nhạc của mình ở hải ngoại, có lẽ cũng nhờ biết giữ gìn chữ Tín của mình theo cách đó.
Thanh Tuyền là một trong số rất ít ca sĩ sau nhiều năm vẫn giữ được chỗ đứng trong lòng khán giả ái mộ. Không chỉ có lớp khán giả trung niên dành cho Thanh Tuyền nhiều ưu ái, mà lớp khán giả thuộc thế hệ sau cũng ưa thích.
